Is de RI&E bij u vooral een verplicht nummer? Bij Fokus, een landelijke zorgorganisatie, hebben ze er juist een nuttige en interactieve teamdag van gemaakt. Het resultaat: een frisse aanpak waarbij medewerkers veel leren over een gezonde en veilige manier van werken, en die ook nog eens goed wordt ontvangen.
Maaikelien Wijma, arbeids- en organisatiedeskundige bij PreventPartner, vertelt dat ze begin 2018 werd benaderd door de directeur P&O van Fokus. Zij zocht een nieuwe aanpak voor de RI&E, waarbij de medewerkers in de teams actief betrokken worden. Maaikelien ontwikkelde samen met collega Ellen Wissink (arbeidshygiënist) en de werkgroep duurzame inzetbaarheid van Fokus een methode in de vorm van een workshop van één dag. Deze aanpak combineert de RI&E met bewustwording van de medewerkers over de manier waarop ze werken.
Over Fokus
Fokus verzorgt ondersteuning op maat voor mensen met een fysieke beperking, zodat zij op een gewone manier kunnen wonen en leven. De medewerkers van Fokus verlenen assistentie bij algemene dagelijkse levensverrichtingen, zoals aan- en uitkleden, toiletgang en eenvoudige verpleegtechnische handelingen. De cliënt bepaalt wanneer, waarbij en hoe. De dienstverlening is 24 uur per dag, 7 dagen per week. Fokus zit door het hele land. Vanuit een ‘unit’ bieden medewerkers assistentie bij een groep van zo’n 15 huizen in een wijk of flat.
Volgens Maaikelien is de theorie over veilig, gezond en met plezier werken over het algemeen wel bekend, maar de praktijk blijkt zoals altijd weerbarstig. Wat doe je als een cliënt meer fysieke hulpmiddelen nodig heeft? Wat doe je als hij/zij het niet eens is met de aanpak? Of als je onder tijdsdruk staat? Hoe maak je als team goede afspraken om samen te werken?
Het mooie van deze workshop is dat medewerkers hun verhaal kwijt kunnen. Ze staan stil bij wat ze doen, en vooral ook waarom ze iets wel of juist niet doen. Dat ‘waarom’ is vaak heel legitiem en is gelijk een goed uitgangspunt om te kijken hoe iets wél kan werken.
“We werken op zo’n dag dus aan het bespreekbaar maken van risico’s in het werk, knelpunten en ook al aan het begin van de oplossingen” zegt Maaikelien. “Dit vormt de input voor de RI&E. Daarnaast worden er ook vaak positieve ervaringen gedeeld. Dat zorgt voor herkenning en versterkt het teamgevoel.”
De basis: beleid-RI&E
Samen met Ellen begon Maaikelien met de beleids-RI&E bij Fokus: “Daarin bekijken we of voor alle risico’s die bij Fokus voorkomen er actueel en goed beleid is. Denk daarbij aan een degelijk arbobeleidsplan, protocollen en implementatie daarvan. In een zorginstelling zijn onderwerpen zoals fysieke belasting, werkdruk, ongewenst gedrag en infectiepreventie vaak de gebieden die extra aandacht nodig hebben.” Op basis van deze beleids-RI&E is een plan van aanpak gemaakt dat jaarlijks actueel wordt gehouden.
De praktijk: workshop ‘Werk maken van inzetbaarheid’
Vervolgens is de vertaling gemaakt naar de praktijk. In de afgelopen 6 jaar (met enige vertraging door COVID-19) hebben bijna alle 98 teams deelgenomen aan de workshop ‘Werk maken van inzetbaarheid’. Tijdens de workshop is er veel ruimte voor gesprekken en interactie. “We willen medewerkers bewust maken van gezond, veilig en met plezier werken en de belangrijkste risico’s in kaart brengen. Dat doen we door spelelementen te gebruiken. Zo werken we met stellingen, plaatjes of met een quiz om onderwerpen toegankelijk en dynamisch te maken” geeft Maaikelien aan. “Gedurende de dag komen verschillende thema’s aan bod, zoals fysieke belasting , psychosociale arbeidsbelasting en gebouwen/collectieve voorzieningen. Tijdens de workshop is er tijd om zaken echt goed uit te diepen, wat vaak leidt tot interessante en verrassende gesprekken. Je kunt veel van elkaar leren. Bij fysieke belasting gaat het bijvoorbeeld over het belang van duidelijke afspraken binnen het team; dat je als team op één lijn zit. Bij psychosociale arbeidsbelasting vragen we aan medewerkers op een ‘meetlat’ te gaan staan. Hierbij moeten ze op het cijfer gaan staan dat ze geven aan de werkdruk en het werkplezier dat ze ervaren. Dit is meestal het startschot voor een open gesprek over de voldoening die mensen halen uit hun werk, maar ook de druk die het werk met zich meebrengt.” Na enige uitleg over stressoren en energiebronnen in hun werk mogen medewerkers zelf met stickers aangeven wat goed gaat in hun werk en wat beter kan. Met dat laatste gaan ze vervolgens zelf in groepjes aan de slag, en bedenken ze acties die in hun eigen invloedssfeer liggen. Het doel is om aan het eind van de dag een mooi overzicht te hebben van acties die ze binnen het team zelf kunnen oppakken.
Fysieke belasting - PreventPartner
Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) - PreventPartner
Team RI&E
Door de mix van externe trainers en interne trainer is er een goede aansluiting op de organisatie. Na de workshop maken de trainers een verslag, waaronder een samenvatting met de acties per team. Dit geheel wordt teruggekoppeld aan de manager en een contactpersoon binnen het team. Ook wordt jaarlijks een overzicht van de belangrijkste bevindingen gemaakt. Maaikelien: “Als ik bepaalde thema’s bij verschillende teams terug hoor komen, is dat belangrijke input voor de beleids-RI&E en de aandachtspunten voor Fokus voor het komende jaar. Bijvoorbeeld als blijkt dat er behoefte is aan extra training voor fysieke belasting, of als medewerkers niet weten hoe ze meldingen van grensoverschrijdend gedrag kunnen maken.”
Voordelen interactieve RI&E
De interactieve benadering van de RI&E maakt van de RI&E een waardevolle trainings/coachingsdag:
- Hoge betrokkenheid bij gezond en veilig werken: Medewerkers voelen zich actief betrokken bij het proces.
- Energiek en plezierig: Het is een leuke en energieke dag, die medewerkers motiveert en enthousiasmeert.
- Bewustwording van de werkwijze: Deelnemers worden zich direct bewust van hun eigen manier van werken en de impact daarvan.
- Directe input voor acties: Medewerkers bedenken zelf acties en oplossingen, wat bijdraagt aan het draagvlak.
- Opnieuw aandacht voor bestaande protocollen: Het is een goed moment om regels weer onder de aandacht te brengen en waar nodig bij te stellen.
- Co-trainerschap voor maatwerk: Door als PreventPartner met verschillende disciplines en samen met een co-trainer uit de organisatie te werken, wordt de sessie goed afgestemd op de specifieke behoeften van de teams en organisatie.
- Ruimte voor het uiten van meningen: Medewerkers krijgen de gelegenheid om zich uit te spreken over zaken die hen bezighouden, wat bijdraagt aan openheid en onderling begrip.
Ook van de RI&E een waardevol instrument maken?
Neem vrijblijven contact met ons op. De RIE is maatwerk en we zullen dit altijd in nauwe samenwerking met uw organisatie vormen.
Contact Preventpartner - PreventPartner